ประเทศไทยเพิ่งประกาศโครงการช่วยเหลือทางสังคมเพื่อครัวเรือนที่ยากจน โครงการนี้จะสามารถลดความยากจนอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งจะช่วยให้ประเทศไทยเข้าไปอยู่ในกลุ่มประเทศที่รายได้ปานกลางซึ่งมีโครงการ “ตาข่ายความปลอดภัยทางสังคม” ให้กับคนยากจนเช่นเดียวกับประเทศจีน มาเลเซีย บราซิล ตุรกี และฟิลิปปินส์.
ประสบการณ์จากประเทศทั่วโลก แสดงให้เห็นว่าการให้ความสำคัญ กับการเติบโตทางเศรษฐกิจก่อน แล้วค่อยแก้ไขเรื่องสิ่งแวดล้อมภายหลังนั้นอาจไม่สำเร็จ เมื่อเทียบกับประเทศที่ใส่ใจและให้ความสำคัญ กับเรื่องการเติบโตที่สะอาดและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เช่นเดียวกับประเทศไทยซึ่งมีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ ซึ่งเป็นฐานเศรษฐกิจและความมั่งคั่งของประเทศ
จากข้อมูลของธนาคารโลกพบว่าเมื่อปี 2555 อัตราการลดลงของทรัพยากรธรรมชาติต่อปีของไทยนั้นอยู่ 4.4% จากรายได้ประชาชาติรวมของประเทศ และสูงกว่าปี 2545 อย่างมาก แม้ว่าอัตรานี้จะไม่แตกต่างจากประเทศอื่นๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและแปซิฟิก แต่สำหรับประเทศไทยนั้นนับว่าเพิ่มขึ้นถึง 3 เท่าจากช่วงปี 2523-2533
การสูญเสียพื้นที่ป่าเป็นตัวอย่างที่ทำให้เราเห็นการลดลงของทรัพยากรธรรมชาติไทยที่สูงขึ้นได้อย่างชัดเจน การตัดไม้เถื่อนและการลักลอบตัดไม้ส่งผลให้พื้นที่ป่าของไทยลดลงจาก 171 ล้านไร่ในปีพ.ศ. 2504 เหลือเพียง 107.6 ล้านไร่ในปี 2552 ชุมชนที่อาศัยอยู่ตามแนวชายฝั่งทะเลกำลังเผชิญกับภาวะกัดเซาะชายฝั่ง ขยะในทะเล และการลักลอบจับปลาแบบผิดกฎหมาย ชายฝั่งทะเลไทยเผชิญกับความเสี่ยงอันเกิดจากคลื่นพายุซัดชายฝั่งและน้ำทะเลสูงขึ้นอันเป็นผลจากการทำลายพื้นที่ป่าโกงกางและแนวปะการังอย่างต่อเนื่อง
พรุ่งนี้เป็นวันสากลยุติความเกลียดกลัวคนรักเพศเดียวกัน คนข้ามเพศ และคนรักสองเพศ แนวคิดหลักของงานในวันสำคัญปีนี้คือ ครอบครัว ครอบครัวเป็นสิ่งสำคัญสำหรับชีวิตพวกเราทุกคน เป็นสิ่งที่เราใส่ใจเป็นลำดับแรก และเป็นสิ่งสำคัญกว่าสิ่งอื่นใด
เจ้าของธุรกิจไทยในเชียงใหม่อาจเปิดรีสอร์ทเพื่อบริการลูกค้าในประเทศรวมถึงนักท่องเที่ยว เขาอาจจะใช้เวลาสองเดือนเพื่อจัดตั้งธุรกิจหลังจากที่เขาหาสถานที่ พนักงานและจดทะเบียนจัดตั้งธุรกิจได้แล้ว โดยรวมแล้วการดำเนินธุรกิจเป็นไปอย่างราบรื่น
ในขณะเดียวกัน ชาวต่างชาติที่อาศัยอยู่ในเวียดนามและสนใจที่จะมาลงทุนเปิดร้านอาหารโดยมีงบลงทุน 3 ล้านบาทในไทยก็มีประสบการณ์ที่ต่างออกไป เธอพบว่าการจัดตั้งธุรกิจทำได้ไม่ง่ายนัก เว็บไซต์ข้อมูลส่วนใหญ่เป็นภาษาไทย และมีเรื่องเอกสารประกอบการจัดตั้งธุรกิจที่ทำให้เธอกังวลใจ การได้ใบอนุญาตทำงานและการได้ใบอนุญาตประกอบธุรกิจก็ใช้เวลานานกว่าที่คาดไว้
รัฐบาลไทยได้ริเริ่มนโยบายเศรษฐกิจหลายประการซึ่งล้วนมีศักยภาพให้เศรษฐกิจก้าวต่อไปข้างหน้า เพื่อให้บรรลุการปรับเปลี่ยนด้านโครงสร้างเศรษฐกิจให้สำเร็จนั้น การมีกำลังแรงงานที่มีทักษะและการมียุทธศาสตร์การลงทุนในเรื่องการวิจัยและพัฒนา (R&D) มากขึ้น เป็นสิงจำเป็นอย่างยิ่ง
เป็นเวลากว่าสี่สิบปีที่เศรษฐกิจไทยเคยเติบโตอย่างน่าประทับใจที่ร้อยละ 7.7 แต่ได้ลดลงเหลือร้อยละ 3.3 ในช่วงสิบปีที่ผ่านมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548-2558 หากประเทศไทยเติบโตเช่นนี้ ต้องใช้เวลากว่ายี่สิบปีเพื่อบรรลุเป้าหมายการก้าวเป็นประเทศที่มีรายได้สูง
รายงานล่าสุดของธนาคารโลก “กลับสู่เส้นทาง: ฟื้นฟูการเติบโตและประกันความมั่งคั่งสำหรับทุกคน” พบว่าเหตุผลหลักที่ทำให้เศรษฐกิจไทยชะลอตัวลงคือการสูญเสียขีดความสามารถในการแข่งขัน
เมื่อสิบปีก่อน สภาเศรษฐกิจโลก (World Economic Forum) ได้จัดอันดับขีดความสามารถในการแข่งขันด้านต่างๆ ของประเทศทั่วโลกพบว่า ประเทศไทยมีขีดความสามารถในการแข่งขันหลายตัที่นำหน้าประเทศเพื่อนบ้านและประเทศที่มีลักษณะใกล้เคียงกันอย่างชัดเจน
แต่ทุกวันนี้ ประเทศที่มีรายได้ระดับปานกลางอื่นๆ ไล่ตามประเทศไทยทัน อีกทั้งหลายประเทศที่มีเศรษฐกิจก้าวหน้าในภูมิภาคยังได้ก้าวนำประเทศไทยไปแล้วในหลายด้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ด้านความพร้อมทางเทคโนโลยี การอุดมศึกษาและการฝึกอบรม นวัตกรรม การพัฒนาตลาดการเงิน สถาบัน และความเชี่ยวชาญด้านธุรกิจ
ระหว่างที่ผมและดิลกะเดินทางไปทำงานที่จังหวัดอุดรธานี เราได้มีโอกาสไปเยี่ยมโรงเรียนขนาดเล็กนอกตัวเมือง โรงเรียนเหล่านี้ก็เหมือนกับโรงเรียนขนาดเล็กที่มีอยู่กว่า 15,000 แห่งในประเทศไทย ซึ่งมีนักเรียนน้อยกว่า 120 คน
หากเป็นเมื่อสิบปีก่อน โรงเรียนแต่ละแห่งนี้จะมีจำนวนนักเรียนมากกว่านี้ถึงสามเท่า แต่เมื่อเวลาผ่านไปจำนวนนักเรียนได้ลดลงเนื่องจากอัตราการเกิดลดลงมาก นอกจากนี้ การคมนาคมที่สะดวกขึ้นทำให้บางครอบครัวสามารถส่งลูกไปโรงเรียนที่ดีกว่าในตัวเมืองอุดรธานีได้
นอกจากโรงเรียนที่เราไปเยี่ยมแล้วก็ยังมีโรงเรียนอื่นๆ อีกที่ตั้งอยู่ในบริเวณใกล้เคียงกันอีกเจ็ดแห่งในรัศมีระยะสามกิโลเมตร หลายโรงเรียนในกลุ่มนี้ได้ลดขนาดลงเป็นโรงเรียนขนาดเล็ก
โรงเรียนหลายแห่งอยู่ในภาวะขาดครูที่จะให้การศึกษาที่มีคุณภาพแก่นักเรียน เนื่องจากโรงเรียนอยู่ในภาวะลำบากที่จะดึงดูดหรือรักษาครูที่มีคุณภาพเอาไว้ไ ระหว่างที่เราได้เยี่ยมชมโรงเรียนนั้น ครูใหญ่ท่านหนึ่งเล่าให้ฟังว่า โรงเรียนขาดครูสอนภาษาอังกฤษที่เก่ง ครูหลายคนเพิ่งเรียนจบมหาวิทยาลัย และยังไม่มีประสบการณ์การสอน นอกจากนี้ครูใหญ่ยังเกรงว่าครูใหม่เหล่านี้จะสอนที่โรงเรียนได้ไม่นาน จากนั้นจะหาทางย้ายไปบรรจุที่โรงเรียนอื่นๆ ที่อยู่ในเมืองหรือเขตเมือง
ความครอบคลุมทางสังคม (social inclusion) คือ วัตถุประสงค์หลักของการพัฒนาที่สังคมปราถนา เป็นรากฐานของการกระจายความมั่งคั่ง และการมีบทบาทสำคัญในการลดปัญหาความยากจน
—ความครอบคลุมมีความสำคัญ: รากฐานของการแบ่งปันความมั่งคั่งอย่างทั่วถึง โดย ธนาคารโลก
ขณะที่เราฉลองนวัขันติธรรมโลก (International Day for Tolerance) กันในเดือนพฤศจิกายนทีผ่านมา เราอย่าลืมว่าการเปิดรับความหลากหลายนับเป็นก้าวแรกบนเส้นทางสู่ความครอบคลุมทางสังคม (social inclusion) และเราไม่ควรเพียงแค่เปิดใจรับต่อความหลากหลายเท่านั้น แต่เราควรเปิดแขนโอบรับและชื่นชมต่อความหลากหลายเหล่านั้นด้วย
ในขณะที่เลสเบี้ยนหรือหญิงรักหญิง (lesbian) เกย์หรือชายรักชาย (gay) ไบเซ็กชวลหรือคนรักสองเพศ (bisexual) คนข้ามเพศ (transgender) และคนสองเพศ (Intersex) ซึ่งเรียกรวมกันว่ากลุ่ม LGBTI นั้นถูกกีดกันจากการมีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ในการงาน บริการ และพื้นที่ต่างๆ ในประเทศทั่วโลก แม้กลุ่มคนกลุ่มนี้จะได้รับการยอมรับในบางประเทศ แต่ก็ยังมีความเสี่ยงต่อการถูกเลือกปฏิบัติ ถูกกีดกันทางสังคม ถูกใช้ความรุนแรง และมีความเปราะบางในด้านอื่นๆ อยู่มาก สิ่งเหล่านี้ทำให้พวกเขาเสียศักดิ์ศรี และขาดโอกาสที่จะทำให้มีชีวิตดีขึ้น
ประเทศไทยเป็นตัวอย่างของประเทศที่มีความหลากหลายทางภาษาในแต่ละภูมิภาค มีความหลากหลายทางภูมิศาสตร์ เศรษฐกิจและสังคม มีธรรมชาติที่งดงาม มีประวัติศาสตร์ความเป็นมายาวนาน และ มีแนวทางประเพณีและวิถีที่หลากหลาย ในสายตาของชาวต่างชาติแล้ว ประเทศไทยที่ถูกขนานนามว่าเป็น “เมืองแห่งรอยยิ้ม” นั้นเป็นสวรรค์อันสงบสุข ที่ซึ่งจะสามารถพบเห็นวิถีทางเพศ และอัตลักษณ์ หรือการแสดงออกทางเพศที่หลากหลายได้ทั่วไป อย่างไรก็ตาม ในขณะที่มีการเรียกร้องและสนับสนุนอัตลักษณ์ทางเพศที่ชัดเจนมากขึ้นในประเทศไทย แต่กลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางวิถีเพศ อัตลักษณ์และการแสดงออกทางเพศเหล่านี้ก็ยังคงประสบกับปัญหาเรื่องความครอบคลุมทางสังคม (social inclusion) ในระดับแตกต่างกัน
