ยังมีอีกที่: English, Français
อย่างไรก็ตาม ภาพลักษณ์เหล่านั้นเริ่มจางหายไปจากใจ เมื่อตอนที่ฉันได้ไปเยือนพื้นที่ที่ดูเก่า ๆ โทรม ๆ และยากจนแห่งหนึ่งของกรุงเทพฯ และได้พบกับผู้ที่มีความเสี่ยงมากสุดในการติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ในขณะนี้ นั่นคือผู้ใช้ยาด้วยการฉีดนั่นเอง
การระบาดของเอชไอวี/เอดส์และโรคที่แพร่ทางเลือดอื่นๆ เกิดขึ้นเมื่อมีการใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน ภายใต้อิทธิพลของยา ผู้ใช้ยาจำนวนมากก็อาจมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน แต่มีโครงการที่เรียกว่า ‘การลดอันตราย’ ซึ่งแจกจ่ายเข็มฉีดยา หลอดฉีดยาและถุงยางอนามัยให้กับผู้ใช้ยาเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อ ในขณะที่การแจกถุงยางอนามัยทำได้ง่าย แต่การแจกเข็มฉีดยาไม่เป็นเช่นนั้น
เรามักได้ยินเรื่องราวของคนที่ทำงานในชุมชนซึ่งถูกตำรวจคุกคามระหว่างไปแจกเข็มฉีดยาในพื้นที่ ทั้งๆ ที่การมีไว้ในครอบครองซึ่งเข็มฉีดยา และหลอดฉีดยาไม่ใช่เรื่องผิดกฎหมายในประเทศไทย โครงการลดอันตรายก็มักไม่เป็นที่ยอมรับกันทั่วไป ทั้งนี้เป็นเพราะทัศนคติของสังคมที่มีต่อผู้ใช้ยา ที่น่าเศร้าก็คือ ปัจจัยเหล่านี้กดดันให้ผู้ใช้ยาต้องหลบซ่อนตัว ทำให้ประสบความยากลำบากมากขึ้นในการเข้าถึงบริการที่พวกเขาจำเป็นต้องได้รับ
เวลาที่พูดถึงเรื่องเอชไอวี/เอดส์ เราจำเป็นต้องรับฟังเสียงของกลุ่มผู้เสียเปรียบมากสุดในสังคม ฉันได้พูดคุยกับบุคคลสามท่านซึ่งมีความคุ้นเคยกับการลดอันตราย การใช้ยา และการแพร่ระบาดของเชื้อเอชไอวี
แครีน แคปแพลน (Karyn Kaplan)
แครีนเป็นผู้ร่วมก่อตั้งศูนย์ชุมชนในประเทศไทยที่มีความเชี่ยวชาญในโครงการลดอันตราย
“ผู้ใช้ยาย่อมเลือกจะมีสุขภาพดีถ้าได้รับความสนับสนุน มักมีคนถามว่า ‘การแจกเข็มฉีดยาจะไม่เป็นการส่งเสริมการใช้ยาหรือ?’ การแจกถุงยางอนามัยจะไม่เป็นการส่งเสริมให้คนมีเพศสัมพันธ์หรือ? เปล่าเลย เพราะการแก้ปัญหาเช่นนี้เป็นการยอมรับข้อเท็จจริงอย่างหนึ่งของชีวิต และใช้วิธีการที่ดีที่สุดเพื่อหยุดยั้งการแพร่ของโรค เป็นการเปิดโอกาสให้บางคนสามารถพูดได้ว่า ‘ดีจังเลย ขอให้ฉันได้รับแจกเข็มฉีดยาได้หรือเปล่า ขอให้ฉันได้รับการตรวจหาเชื้อเอชไอวีด้วยนะ’ ข้อดีของการลดอันตรายคือการพยายามตอบสนองโดยตรงต่อความต้องการของผู้รับบริการ ถ้าพวกเขาต้องการเข็มฉีดยา เราก็จัดเข็มฉีดยาให้ ถ้าพวกเขาต้องการการบำบัดยา เราก็ช่วยพวกเขาได้ เราเพียงอยากให้พวกเขารู้สึกว่ายังมีที่ที่ปลอดภัยที่พวกเขามาขอรับเข็มฉีดยา และขอความช่วยเหลือเพื่อเข้าถึงการรักษาด้วยยาต้านไวรัสได้ เราเชื่อว่าสิ่งนี้จะทำให้สังคมมีสุขภาพแข็งแรงขึ้น คนจำนวนมากมาขอความช่วยเหลือจากศูนย์ชุมชนของเรา และต่อมาก็เข้ามาเป็นเจ้าหน้าที่ของเราด้วย มีหลายกรณีที่ผู้มีเชื้อเอชไอวีบางคนมาที่ศูนย์เพื่อขอรับบริการ แต่ในเวลาต่อมาพวกเขาก็ขอเข้ารับการอบรม และทำงานเป็นผู้ให้ความรู้กับเพื่อนผู้ใช้ยาในชุมชนของตนเอง”
เอก (*ไม่ใช่ชื่อจริง)
เอก อายุ 46 ปี เป็นอดีตผู้ใช้ยาด้วยการฉีดซึ่งอาศัยอยู่ในกรุงเทพฯ
“การเข้าร่วมโครงการลดอันตรายทำให้ชีวิตผมเปลี่ยนไปมาก ทำให้ลดความเสี่ยงที่จะเจ็บป่วย และตายจากโรค ตอนนี้ผมสามารถเข้าถึงบริการได้มากขึ้นและดีขึ้น โครงการลดอันตรายเหล่านี้ยังช่วยให้ผมมองเห็นคุณค่าในตัวเองในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง”
ซัชเนน ไวนัล (Zashnain Zainal)
ซัชเนน ทำงานกับผู้ใช้ยาด้วยการฉีดและกลุ่มอื่น ๆ ซึ่งมีความเสี่ยงมากสุดต่อการติดเชื้อเอชไอวีตั้งแต่ปี 2539
“การลดอันตรายเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของการดูแลสุขภาพเช่นเดียวกับยารักษาโรค คนมักคิดกันว่าผู้ใช้ยาเป็นเหมือนผู้มีเคราะห์กรรมในสังคม และควรได้รับการปฏิบัติเหมือนผู้ป่วย แต่ในความจริงแล้ว ไม่มีใครอยากเป็นคนติดยาหรอก ผมเคยทำงานกับผู้ใช้ยาหลายคน พวกเขาล้วนต้องการจะเป็นคนที่มีคุณภาพในชุมชนของตนเองทั้งนั้น ถ้าคุณเห็นว่าการติดยาเป็นปัญหา ทำไมเราถึงไม่ให้เครื่องมือเพื่อช่วยให้คนเหล่านั้นออกห่างจากปัญหาการติดยา และมีชีวิตอยู่อย่างปลอดภัย (จากการติดโรคที่แพร่ทางเลือดอย่างเช่น เอชไอวี และไวรัสตับอักเสบ) ล่ะ?”
ฉันสนใจที่จะรับฟังความเห็นจากท่านเกี่ยวกับการใช้การลดอันตรายเพื่อลดการแพร่เชื้อเอชไอวี/เอดส์ การแจกจ่ายเข็มฉีดยาและหลอดฉีดยาสะอาด จะทำได้ง่ายเหมือนการแจกถุงยางอนามัยหรือไม่? เมื่อ 20 ปีก่อน การแจกถุงยางอนามัยในประเทศไทยก็เป็นเรื่องที่ถูกต่อต้านเช่นกัน ทำอย่างไรที่เราจะส่งเสริมให้สังคมเปิดรับต่อการลดอันตรายมากขึ้น?
ข้อมูลเพิ่มเติมโปรดอ่าน Harm Reduction in Thailand และโปรดดู ภาพสไลด์
Join the Conversation