چگونه میتوان افزایش روز افزون شهرنشینی در افغانستان را بهتر مدیریت نمود

افغانستان با یک مرحلۀ انتقال سریع شهرنشینی مواجه می باشد. درحالیکه سهم فعلی نفوس این کشور که در شهرها زندگی می کنند نسبتاً پائین می باشد (۲۵،۸ فیصد در سال ۲۰۱۴ در مقایسه با ۳۲،۶ فیصد در سراسر آسیای جنوبی)، اما بان هم  میزان شهرنشینی  در سطح منطقه در بالاترین حد آن قرار دارد. براساس معلومات موجود رُشد نفوس شهری در این کشور سالانه ۵ فیصد افزایش را نشان میدهد، که این رقم تقریباً دو برابر سطح متوسط کشورهای منطقه می باشد.
 
انتقال روند شهرنشینی در افغانستان از لحاظ تاریخی بر اثر منازعات، نا امنی ها و شکنندگی متداوم اوضاع امنیتی همواره متاثر بوده، که این خود برای مناطق شهری چالش های اضافی را به میان آورده است. شهرها با مسکن دهی و میزبانی شمار روز افزون افراد که در جستجوی یافتن محل امن با داشتن سرپناه مناسب و فرصت کاری بهتر هستند، در مبارزه می باشند. افراد و خانواده های که به تازه گی به شهرها آمده اند مشمول بیجاشده گان داخلی، مهاجرین عودت کننده و همچنان کسانیکه  کاروبار زراعتی را در دهات رها کرده اند و به دنبال شغل های خدماتی در مناطق شهر هستند، می باشند. این مهاجرت تا یک نسل  دیگر ممکن ادامه خواهد یافت، که الی سال ۲۰۶۰، نیم  نفوس افغان ها در شهرها مسکن گزین خواهند شد، به این معنی که در ۴۰ سال آینده حدود ۱۵ میلیون افراد دیگر به شهرها نقل مکان خواهند کرد.[1]
 
در عین زمان، افغانستان افزایش قابل توجهی را در بخش تقاضا برای اشتغال شاهد خواهد بود، چون تقریباً بیشتر از نصف نفوس کنونی کشور را نوجوانان ۱۵ سال یا پائینتر از آن تشکیل می دهند؛ که آنها نیز در سال های پیش رو به بازار کار وارد خواهند شد.
با درنظرداشت این پس منظر، افغانستان نیاز خواهد داشت، تا انتقال شهری را طوری مدیریت کند، تا بتواند فرصت های شغلی، مسکن و شرایط بهتر زندگی را برای اتباع خویش فراهم سازد. با توجه به چالش های مهم، حکومت افغانستان در سال ۲۰۱۶ برنامۀ ملی اولویت شهری را به معرفی گرفت. این برنامه حاوی راهنمایی پالیسی و سرمایه گذاری در حمایت از مدیریت شاروالی، بهبود دسترسی به خدمات اساسی و شرایط اقتصادی پرجوش و خروش شهری برای ۱۰ سال آینده می باشد.  

بانک جهانی برای دستیابی به اهداف فوق الذکر، نقش خویش را در سکتور شهری افغانستان بسیار گسترده ساخته است. بهبود ظرفیت و منابع موجود در شاروالی ها- به ویژه در مراکز ولایات بزرگ- نخستین گام مهم می باشد.  در سال ۲۰۱۴، صندوق بازسازی افغانستان، که توسط بانک مدیریت میشود، از طریق برنامۀ انکشاف شاروالی کابل مبلغ ۱۱۰ میلیون دالر امریکایی کمک بلاعوض را به شهر کابل فراهم نمود، که هدف آن بهبود ظرفیت و توانمندی نهاد شاروالی برای ارایۀ خدمات و تمویل اصلاحات زیربنا (سرک ها، فاضلاب و آب رسانی) در بعضی از مناطق به منصه اجراء قرار گرفت. ازخدمات برنامۀ انکشافی شاروالی کابل تا کنون بیش از ۵۵۰،۰۰۰ باشنده شهرکابل بطور مستقیم ‍بهره مند گردیده و به تعداد ۱،۵ میلیون روز کاری ایجاد گردیده است، که این خود باعث اشتغال ثابت و توسعه مهارت ها گردیده است.
 
بر اساس این موارد، بانک جهانی مبلغ ۲۰ میلیون دالر امریکایی کمک بلاعوض را به تاریخ ۱۳ جون به منظور پشتیبانی از پروژۀ حمایت توسعه شهری تصویب نمود. این پروژه ظرفیت سازی هدفمندانه و راهنمایی پالیسی مرتبط را فراهم خواهد کرد، تا اطمینان حاصل شود که پروسهء انتقال شهری کشور بیشتر متوازن؛ همه شمول و فراگیر عملی شود. این پروژه با فراهم سازی راهنما و ابزار برای اجرای اجندای پالیسی، ظرفیت وزارت شهرسازی و مسکن را تقویت مینماید؛ که به این ترتیب از یکطرف سبب اصلاح پلانگذاری شهری و شیوه های مدیریت زمین خواهد گردید، و از جانب دیگر فراهم سازی مسکن مناسب را تسریع خواهد بخشید، فرصت های بازسازی شهری و حفظ میراث های فرهنگی شناسایی خواهد گردید و امور مالی شاروالی ها تقویت خواهند یافت. این پروژه همچنان با تعمیق بخشیدن مسلک پلانگذاری شهری در افغانستان از طریق ایجاد نصاب تعلیمی در پوهنتون کمک خواهد کرد و سیستم های اصلی دیتابیز شهری را ایجاد خواهد کرد.
 
همچنین، به عنوان بخشی از تعامل برنامه ریزی شده توسط بانک جهانی، برنامه حمایت توسعه شهری با وزارت شهرسازی و مسکن و ادارۀ مستقل ارگان های محل یکجا کار خواهد کرد، تا از بخش های رُشد اقتصادی در کشور حمایت و پشتیبانی همه جانبه به عمل آید. دسترسی به این مهم از طریق بهبود در ارایه خدمات و پلانگذاری سرمایه گذاری ها در پنج شهر بزرگ کشور( هرات؛ جلال آباد؛ کندهار؛ خوست و مزار شریف) حاصل خواهد شد.
کمک های تخنیکی و برنامه های ارتقاء ظرفیت تحت برنامه حمایت توسعه شهری مهارت های مدیریتی و تخصصی را در شاروالی ها تشویق و تقویت نموده و به این ترتیب در چارچوب ساختاری شاروالی ها یک ساختار مشخصی را به منظور فراهم آوری تسهیلات مالی برای انکشاف زیربنا ها به عنوان همکاری مرحله بعدی بانک جهانی؛ مورد حمایت قرار دهد.
 
اگر قرار شد که ما این پروسه را به گونه مطلوب مدیریت و تطبیق نماییم؛ میتوان با اعتماد و اعتقاد کامل اذعان کرد که تطبیق این پروژه ها و برنامه ها باعث خواهند شد که در آینده در شماری از شهر های بزرگ شرایط زندگی بهتر و همه شمول برای مردم فراهم خواهد شد و فرصت های های بیشتری شغلی و کاریابی به گونه متوازن به شهریان مساعد خواهد شد.