در حال حاضر در حدود ۸۵ درصد افراد واجد شرایط در افغانستان فاقد حساب بانکی در بانک های این کشور و یا نهاد های مالی دیگر هستند. این رقم بلند تر از حد اوسط میزان افراد فاقد حساب بانکی در کشور های کم درامد است. در حقیقت میزان عدم دسترسی مردم به خدمات مالی در افغانستان، بیشتر از هر کشور دیگر در جهان می باشد.
محدود بودن تعداد نمایندگی‌های بانک ها، گران بودن خدمات بانکداری، و عدم دسترسی به خدمات مالی که با نیازمندی‌های خانواده‌های کم درامد سازگاری داشته باشد، از جمله دلایل عمده میزان کم دسترسی به خدمات مالی در افغانستان شمرده می شود. علاوه بر آن، چالش های امنیتی، باورهای دینی و فرهنگی، عدم اعتماد بالای سکتور بانکداری، و کم بودن میزان سواد مالی نیز از جمله عوامل بزرگ عدم دسترسی به خدمات مالی می باشد. در این میان زنان بیشتر از مردان با این چالش ها مواجه اند چنانکه تنها ۷ درصد زنان افغان دارای حساب بانکی اند در حالیکه در میان مردان این رقم به ۲۳درصد میرسد.
به منظور اینکه به این چالش ها و موانع موجود به صورت اساسی پرداخته شود د افغانستان بانک نخستین ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی را در ماه سپتمبر سال ۲۰۱۹ نهایی نمود. تطبیق مؤثر این ستراتیژي سبب افزایش میزان دسترسی به خدمات مالی، رشد اقتصاد ملی و بهبود رفاه عامه خواهد گردید.
تطبیق مؤثر این ستراتیژي سبب افزایش میزان دسترسی به خدمات مالی، رشد اقتصاد ملی و بهبود رفاه عامه خواهد گردید.
ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی یکی از چندین ابتکاراتی است که د افغانستان بانک با حمایت تخنیکی بانک جهانی روی دست گرفته است. چنانکه ابتدا دیپارتمنت دسترسی به خدمات مالی در ماه جون ۲۰۱۶ در تشکیل د افغانستان بانک ایجاد شد. وظایف اصلی این بخش عبارت اند از: الف) راه اندازی مطالعات به منظور شناسایی موانع اصلی در برابر دسترسی مردم به خدمات مالی و دریافت معلومات در مورد میزان دسترسی مردم و متشبثین خصوصی به خدمات مالی در بانک ها؛ ب) تنظیم و هماهنگی روند طرح استراتیژی دسترسی به خدمات مالی؛ ج) جلب حمایت شرکای کاری و ادارات ذیربط در راستای فراهم سازی تسهیلات در بخش دسترسی به خدمات مالی؛ و د) طرح، تنظیم و تطبیق یک ستراتیژی ملی برای دسترسی به خدمات مالی.
دوم، د افغانستان بانک یک گروه کاری دسترسی به خدمات مالی را ایجاد کرد تا پلان های کاری و همچنان پیشرفت در راستای برنامه دسترسی به خدمات مالی را مورد بحث قرار داده و اقدامات در راستای افزایش دسترسی به خدمات مالی را هماهنگ سازد. د افغانستان بانک و وزارت مالیه به طور مشترک مسوولیت رهبری گروه کاری دسترس به خدمات مالی را برعهده دارند و اتحادیه بانک های خصوصی افغانستان (ABA) و اداره کمک به سرمایه گذاری و حمایت از قرضه های کوچک در افغانستان نیز عضویت این گروه را دارند.
علاوه بر آن، د افغانستان بانک یک کمیته ملی را به منظور کار روی برنامه دسترسی به خدمات مالی ایجاد کرد که متشکل از حدود ۲۰ نهاد دولتی، عرضه کننده‌گان خدمات مالی و بانکداری به شمول عرضه کننده‌گان خدمات مالی ذریعه موبایل،موسسات غیر دولتی، و موسسات بین المللی می باشد. هدف اصلی ایجاد این کمیته دریافت مشوره‌ها در مورد ستراتیژی ملی دسترسی به خدمات مالی و حصول تعهد آنان در راستای تطبیق این استراتیژی بود.
"هدف کُلی ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی کاهش میزان عدم دسترسی مردم به خدمات مالی و بانکی در افغانستان به ۱۵ درصد و بهبود دسترسی عمومی همه شهروندان افغان به خدمات مالی در چهار سال آینده است."
با تطبیق ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی توقع میرود که در رابطه به دستیابی به یک سیستم مالی مناسب، همه شمول، و پاسخگو یک دورنمای فراگیر شکل گیرد تا بر بنیاد آن همه مردان و زنان، و همچنان مشتثبین کوچک و متوسط به یک سلسله خدمات مالی با کیفیت و قابل مدیریت که با نیازمندی‌های شان سازگاری داشته و در رفاه اقتصادی شان مؤثر باشد، دسترسی مؤثر داشته و از آن به طور منظم استفاده کنند.
اهداف اساسی مشخص شده در ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی عبارت اند از:
- توسعه و تنوع نماینده‌گی‌های خدمات مالی و بانکی و تشویق مردان و زنان برای دسترسی به خدمات مالی رسمی؛
- افزایش دسترسی مشتثبین کوچک، و متوسط به خدمات مالی که توسط مؤسسات مالی رسمی عرضه می‌گردد؛
- بهبود دسترسی سکتور زراعت به خدمات مالی؛
- ایجاد یک چارچوب بزرگ حفاظت و توانمند کردن استفاده کننده‌گان خدمات مالی؛ و
- ارتقای سطح دسترسی به خدمات مالی دیجیتلی.
توقع میرود که با تطبیق مؤثر ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی در جریان پنج سال آینده فیصدی افغان های دارای حساب بانکی به دو برابر افزایش یابد. به منظور افزایش میزان زنانی که دارای حساب بانکی اند تلاش های خاصی انجام خواهد شد تا اهداف این استراتیژی به دست آید. انتظار میرود که تا سال ۲۰۲۴میلادی حدود ۲۷ فیصد افغان‌های واجد شرایط در یکی از بانک ها و یا مؤسسات مالی، حساب بانکی داشته باشند.
انتظار میرود که تا سال ۲۰۲۴میلادی حدود ۲۷ فیصد افغان‌های واجد شرایط در یکی از بانک ها و یا مؤسسات مالی، حساب بانکی داشته باشند.
هدفی را که ما تعیین نموده ایم، هدف بزرگی است. تلاش‌های همه جانبه جهت ایجاد یک ساختار هماهنگ کننده صورت گرفته است تا نخست شرکای کاری شناسایی و دور هم جمع شوند و در گام بعدی د افغانستان بانک را در تطبیق ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی یاری رسانند و در نهایت از طریق یک چارچوب مؤثر کاری از تطبیق ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی نظارت نمایند. این ساختارهماهنگ کننده شامل یک شورای هماهنگی ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی، دارالانشای دسترسی به خدمات مالی، کمیتهٔ تخنیکی، و گروه‌های کاری خواهد بود. در رأس شورای هماهنگی ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی؛ رییس د افغانستان بانک قرار خواهد داشت و اعضای آن را مقامات عالی رتبهٔ د افغانستان بانک، اداره کمک به سرمایه گذاری و حمایت از قرضه های کوچک در افغانستان، و نهادهای ذیربط دولتی به شمول وزارت مالیه تشکیل خواهد داد. این شورا مسوولیت رهبری و وضع کردن پالیسی کلی و رهنمودهای استراتیژیک برای تطبیق استراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی را بر عهده خواهد داشت. گروه های کاری از میان شرکای کاری مربوط به سکتور خصوصی و دولتی تشکیل شده و شرکای بین المللی در بخش تطبیق ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی همکار خواهند بود.
تطبیق مؤفقانهٔ ستراتیژي ملی دسترسی به خدمات مالی شدیداً وابسته به هماهنگی مناسب میان شرکای سکتور خصوصی و دولتی و همچنان تعهد آنها در قبال تطبیق همه جانبه این راهکار میباشد.
د افغانستان بانک برای تطبیق مؤفقانهٔ این استراتیژی تعهد کامل داشته و از قبل هم گام هایی را در این راستا برداشته است از جمله تطبیق پروژهٔ پرداخت خودکار و ادغام معاشات در افغانستان که توسط بانک جهانی تمویل می گردد و همچنان آماده‌گی برای یک سلسله اصلاحات و انکشاف سکتور مالی، به هدف بهبود سطح رفاه تمام افغان ها می باشد.
Join the Conversation