Việt Nam: Thắp sáng cuộc sống người dân nhờ lồng ghép y tế vào dự án thủy điện

Một sớm mùa xuân năm 2016, bà Đinh Thị Son, người dân tộc Thái, đưa cháu bé 2 tháng tuổi tới công trường xây dựng của dự án thủy điện Trung Sơn để… khám bệnh. Tại sao lại đến công trường xây dưng? Bởi vì ở đó có một trung tâm y tế với đầy đủ trang thiết bị, thuốc men, xe cấp cứu, bác sĩ và điều dưỡng trực 24/7 để khám, chữa bệnh cho công nhân và người dân địa phương.

Trước kia, mỗi khi đau ốm, bà Son và dân bản lại phải đi 60 – 70 cây số đường núi để về thị trấn Mai Châu chữa bệnh. Nay có trung tâm y tế ngay gần nhà, họ có thể tiếp cận với dịch vụ y tế một cách dễ dàng và an toàn hơn.  

Dịch vụ y tế có chất lượng này lại do chính những người đi xây dựng nhà máy Thủy điện khởi xướng và quản lý. Dự án Thủy điện Trung Sơn, do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thực hiện và Ngân hàng Thế giới hỗ trợ, là một trong những dự án cơ sở hạ tầng đầu tiên ở Việt Nam thực hiện lồng ghép hoạt động y tế với các mục tiêu rõ ràng về cải thiện điều kiện sức khỏe cho công nhân và cộng đồng.

Dự án chia sẻ ba kinh nghiệm về triển khai chương trình y tế trong khuôn khổ dự án hạ tầng như sau:

• Đánh giá tác động sức khỏe (ĐGTĐSK): Trong giai đoạn chuẩn bị, EVN đã tiến hành đánh giá tác động của dự án đối với sức khỏe công nhân và người dân địa phương, ví dụ tai nạn lao động, bệnh lây truyền qua đường tình dục, để nhận biết nhu cầu là gì và làm sao để đáp ứng. Họ xác định được mô hình bệnh tật và những hạn chế của hệ thống y tế ở khu vực có điều kiện kinh tế xã hội thuộc diện khó khăn nhất trên cả nước này. Dựa trên những bằng chứng từ ĐGTĐSK, công ty Thủy điện Trung Sơn đã lựa chọn những giải pháp can thiệp nhằm tối ưu các lợi ích sức khỏe của một dự án hạ tầng (tiếp cận với dịch vụ y tế, nước sạch và vệ sinh, v.v) và giảm thiểu những tác động sức khỏe không mong đợi.
• Phòng bệnh hơn chữa bệnh: Công nhân được khám bệnh định kỳ hàng năm, được đào tạo về an toàn lao động và sơ cấp cứu, được hưởng những dịch vụ y tế dự phòng khác trong khu lán trại (phòng chống sốt rét, HIV/AIDS, nước sạch và vệ sinh môi trường v.v.). Nhà ở của công nhân được cấp nước sạch và công trình vệ sinh. Những khu tái định cư cũng đều có nước sạch và các gia đình tái định cư được nhận hỗ trợ để xây dựng bể nước, nhà tắm, nhà tiêu hợp vệ sinh. Cộng đồng được truyền thông nâng cao nhận thức về vệ sinh, phòng chống bệnh tật và dinh dưỡng hợp lý. Trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng được bổ sung dinh dưỡng. .

  

• Phối hợp chặt chẽ với y tế địa phương: Để đảm bảo chương trình y tế được tiếp tục sau khi dự án kết thúc, công ty Thủy điện Trung Sơn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan y tế địa phương trong triển khai kế hoạch sức khỏe cộng đồng và giúp nâng cao năng lực cho các trạm y tế. Các vấn đề sức khỏe ưu tiên được xác định và công ty đang hỗ trợ xây dựng nâng cấp, bổ sung trang thiết bị và thuốc thiết yếu cho các trạm y tế xã trong vùng dự án. Hàng năm, công ty cũng phối hợp với các trung tâm y tế huyện để đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ y tế tuyến xã và tuyến thôn bản.​

Dự án Thủy điện Trung Sơn sẽ không chỉ phát điện thắp sáng các bản làng xa xôi, mà còn đang đem đến dịch vụ y tế thắp sáng cuộc sống của những người dân bản như bà Son và bọn trẻ nhà bà.