گروپ بانک جهانی، امروز نخستین گزارش شاخص سرمایه گذاری بالای مردم را منتشرنمود. این گزارش جدید شاخص بین المللی میزان سرمایه گذاری را نظر به استفاده مکمل ظرفیت هر فرد در کشور های جهان نشان میدهد.
گزارش شاخص سرمایه گذاری بالای مردم (HCI) بخش از پروژه سرمایه گذاری بالای مردم میباشد، که توسط گروپ بانک جهانی بمنظور اگاهی دهی و روشن ساختن اذهان عامه درمورد نقش پیشرفتهای طویل المدت سرمایه گذاری بالای مردم در هر کشور رویدست گرفته شده است. این پروژه در راستای ایجاد تحرک در هر کشور بخاطر استفاده ازمنابع موجوده برای تسریع روند سرمایه گذاری ها بالای مردم نقش مهم ایفا خواهد نمود.
براساس یافته های این گزارش افغانستان صرف به ۳۹ در صد ظرفیت بل القوه خود در شاخص سرمایه گذاری بالای مردم رسیده، که نشاندهنده ۱۴ سال تعلیم و زنده گی تا سن ۶۰ سالگی میباشد .
افغانستان در گزارش شاخص سرمایه گذاری بالای مردم تقریبا در رده (جایگاه) قرار گرفته که کاملاً مطابقت به وضعیت عینی اقتصادی این کشور دارد. این در حالیست که این کشور در جایگای کمی بالا تر در مقایسه با سایر کشور های داری عاید پایین همچون افغانستان قرار گرفته است.
بدون شک وضعیت دشوار امنیتی ظرفیت دولت افغانستان را درعرصه ارایه خدمات اساسی شدیداً تحت فشار قرارد داده و فرصت های بیشتر را برای افزایش سرمایه گذاری بالای افغانها از چندین دهه بدینسو محدود کرده است.
لازم است تا افغانستان درعرصه سرمایه گذاری بالای شهروندان این کشور بیشتر تلاش ورزد. در این راستا دولت افغانستان، که ازحمایت جامعه جهانی نیز برخورداراست، با وجود نیازمندی های دیگر، انکشاف نیروی انسانی را یکی از اولویت های مهم این کشور پذیرفته و روی ان کار میکند .
بطور مثال، سرمایه گذاری ها در سکتور معارف و صحت افغانستان، از آوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی بدینسو شاهد بزرگترین سرمایه گذاری توسط بانک جهانی و صندوق بازسازی افغانستان میباشد. شایان ذکر است که صندوق بازسازی افغانستان توسط بانک جهانی به نماینده گی از ۳۴ تمویل کننده ان مدیریت میگردد.
بنابرین ما شاهد پیشرفتها دراین عرصه میباشیم. میزان عمومی شمولیت متعلمین در صنوف ابتدایی و متوسط مکاتب در سال ۲۰۰۳ میلادی نزدیک به چهار میلیون پیشبینی میگردید، ولی این رقم امروز به ۹ میلیون یعنی دو چند افزایش یافته است (به شکل دوم مراجعه شود). همچنان میزان مرگ و میر اطفال کمتر از پنج سال نیز شاهد کاهش قابل ملاحظه بوده درحالیکه این رقم در سال ۲۰۰۰ میلادی از هر هزار تن ۲۵۷ تن بود، اما در سال ۲۰۱۶ میلادی از هر ۱۰۰۰ تن به ۵۵ تن کاهش یافته است (به شکل اول مراجعه شود).
شکل اول: علی الرغم گسترش ناامنی ها، میزان مرگ ومیر اطفال کمتر از پنج سال کاهش یافته است
باوجود این دستاوردها، اقدامات بیشتر باید رویدست گرفته شود. درحالیکه دولت افغانستان در سال های اخیرسرمایه گذاری بالای توانمندسازی افغانها را در اولویت قرار داده است، ما باید از تلاشهای و پیشرفت های دولت دراین عرصه قدردانی نمایم. بدون شک تخصیص منابع عامه به پيمانه بزرگ درعرصه معارف و صحت هنوز هم ازجمله نیازمندی های غیر سنجش شده پنداشته میشود.
در حال حاضر گفته میشود که ۳،۷ میلیون طفل واجد شرایط هنوز هم در مکتب شامل نبوده در حالیکه اطفال شامل مکتب از کیفیت خوب آموزش برخوردار نمی باشند . یک سروی تازه که توسط بانک جهانی انجام شده نشان می دهد که بطور اوسط، سویه یک متعلم صنف چهارم افغان در بخش فراگیری زبان و مضمون حساب معادل شاگرد صنف اول میباشد .
بیشتر از ۱۸۰۰۰ مکتب که درافغانستان وجود دارد، نزدیک به نصف آن ساختمان مناسب نداشته و افزون بر آن شمار زیاد شاگردان کتب درسی هم ندارند. داشتن تعمیر مناسب برای یک مکتب زمینه فراگیری بهتر را مساعد می سازد.
همچنان غرض تشویق شمولیت بیشتر دختران در مکاتب لازم است، تا معلمین اناث بیشتر استخدام شوند.
شکل دوم: باوجودیکه شمولیت در مکاتب افزایش یافته ولی هنوز هم تفاوت جنسیتی (دختران و پسران) بیشتر گردیده است.
منبع: انستیتوت اداره یونیسکو برای احصائیه
با وجود بهبود در ساحه پوشش و کیفیت عرضه خدمات صحی و همچنان کاهش مرگ و میر نوزادن و کودکان زیر سن پنج سال، شاخصهای صحی در افغانستان نسبت به کشورهای دیگر با درآمد پایین تر هنوز هم در بدترین وضعیت آن قرار دارد، که این امر نیاز برای افزایش بیشتر دسترسی به خدمات، به خصوص برای زنان را میسازد.
دسترسی به خدمات صحی اساسی درسراسر کشور به طور اخص در مناطق دور و روستایی در حد پایین قرار دارد. نزدیک به ۷ فیصد افغانها در صورت استفاده از واسطه نقلیه دست کم دو ساعت از مراکز صحی دورتر زندگی می کنند .
جهت از بین بردن معضل دسترسی به مراکز صحی در مناطقی که شمار کمتر مردم زندگی میکنند و انان از مراکز صحی بیشتر از یک میل فاصله دارند، باید خدمات صحی از طریق کلنیک های سیار فراهم گردد زیرا اعمار کلنیک و گماشتن پرسونل و تسهیلات ممکن به مراتب قمیت تر تمام شود.
در حال حاضر ۶ دالر برای هر افغان در بودجه ملی این کشورغرض ارایه خدمات صحی مدنظر گرفته شده، که البته تقریباً تمامی این پول توسط جامعه جهانی فراهم میگردد، و این مبلغ بخاطر ارایه خدمات صحی به میزان موجود در دراز مدت کافی نمیباشد .
همچنان دسترسی به خدمات عامه، به سبب نبود تقاضا به دلایل مختلف محدود میباشد. افراد فقیر به طور عموم به خدمات عامه دسترسی نداشته، زیرا آنها اغلباً حتی توان پرداخت کرایه ترانسپورت را برای رسیدن به مکاتب و مراکز صحی نزدیک ندارند.
در برخی از مناطق، نظر به رسوم و عنعنات، زنان نمیتوانند از خدمات ابتدایی مانند دسترسی به تعلیم و مراقبت های نسایی ولادی بهره مند شوند. برخی این موانع را می توان ذریعه مشوق های مالی خاص و هدفمند رفع نمود، همچنان با افزایش تلاش های مستمر و برنامه های آگاهی دهی عامه نیز میتوان آنرا از بین برد.
بهرحال، عمده ترین چالش در برابر ارتقا‌‌ء موثریت سرمایه گذاری بالای رشد ظرفیت افغانها، حکومتداری ضعیف می باشد.
ازاین که در روند استخدام واسطه و حمایت گسترده موجود است، شمار زیاد معلمین عاری از توانمندی موثریت در صنف اند، از جمع ۱۰ معلم، ۴ تن شان مهارت خواندن را ندارند که این کار از شاگردان صنف چهارم توقع برده می شود و از جمله ۱۰ معلم ۲ تن قادرنیستند، تا اعداد دوگانه ( دبل) را جمع کنند.
باوجودیکه افغانستان به پیمانه زیاد درعرصه آموزش معلمین سرمایه گذاری نموده ولی این کار در مدیریت ریفورم و اصلاحات اساسی معلمان نتایج مثمر در پی نداشته است.
در بخش صحت، دولت افغانستان غرض ارائه خدمات ابتدایی صحی با موسسات غیردولتی قرارداد نموده که کارکردهای آنان خیلی موثر بوده حتی این موسسات خدمات را به مناطق ناامن نیز گسترش داده اند. وزارت صحت عامه باید ظرفیت نظارتی خویش را ارتقا داده، تا بتواند از چگونگی فعالیتهای موسسات غیر دولتی بطور مؤثر تر نظارت و ارزیابی کند.
خوشبختانه دولت افغانستان برای رسیدگی به برخی چالش ها فوق الذکر اقدامات لازم رویدست گرفته است.
شمار زیاد معلمین در این آواخر از طریق یک پروسه مرکزی و شفاف استخدام گردیده، که این روند زمینه تقلب و مداخلات سیاسی را، که در گذشته این موارد روند استخدام را زیر پرسش میبرد، محدود ساخته است .
قرارداد ها با موسسات غیر دولتی توسط وزارت صحت عامه طوری عقد گردیده که پرداخت تادیات براساس تصدیق فعالیت صورت میگیرد در حالیکه این وزارت تدابیر لازم را اتخاذ نموده، تا ظرفیت نظارتی را بیشتر تقویت نماید، هم زمان با آن قرارداد های موسسات را بهترو خوبتر مدیریت کند.
همچنان دولت افغانستان به منظور پیشرفت در بخش معارف ابتدایی و صحت در تلاش است، تا برنامه ها را در سطح سکتور راه اندازی نماید، تا تشریک مساعی همه جانبه ایجاد و بتواند منابع متعدد را که توسط بانک جهانی، صندوق بازسازی افغانستان و منابع داخلی فراهم میگردد، بصورت خوبتر از طریق بودجه هزینه نماید.
امیداروریم با این اقدام، در اختصاص منابع اندک (بمشول کمکها از طریق بودجه ملی و خارج از ان) موثریت بوجود آید و این کار برای اولویت قایل شدن به چالش ها در هر بخش صورت گیرد.
لازم است، تا دولت افغانستان سیستم حکومتداری در بخش معارف و صحت را تقویت بخشد، تا بتواند این خدمات حیاتی و مهم را به طور موثر و یکسان در سراسر کشور عرضه نماید . موثریت مصارف اجتماعی بیشتربدون شک نهایت ضروری است و از ان طریق این کشور میتواند به هدف خود که همانا خود کفایی میباشد، برسد.
تطبیق این همه اقدامات به تلاش های همه جانبه دولت در مساعی مشترک با نهاد های جامعه مدنی، سکتورخصوصی و شرکای بین المللی نیاز دارد. این تلاشها و سرمایه گذاری بالای افغانها در راستای ایجاد یک افغانستان مرفع نهایت مهم و ضروری پنداشته میشود.
Join the Conversation