حضور زنان افغان در سطوح رهبری خدمات ملکی افغانستان

تا همین اواخر کار برای زنان افغان در بخش خدمات ملکی افغانستان؛ به خصوص مقام های بلند تقریبا نا ممکن بود. 

اما اکنون این وضعیت تغییر کرده است.

وجیهه رسولی که اکنون به حیث رییس امور زنان ولایت جنوبی هلمند، ولایتی که به شدت از درگیری ها و جنگ آسیب دیده است، کار می کند، به مثالی از زنان موفق افغان مبدل شده است خانم رسولی یکی از ده ها زن افغان است که توانسته است به یکی از مقام های بلند خدمات ملکی دست یابد.

خانم رسولی که در پی تلاش و کوشش زیاد توانست در سال ۲۰۱۸ به این مقام برسد  توانسده است راه را برای زنان دیگر در این ولایت باز کند کهکه مانند او می خواهند علیه خشونت های موجود در مقابل زنان مقابله کنند.

در همین حال نبیله حبیبی رییس امور زنان ولایت سرپل یکی از زنانی است که توانسته است با تلاش زیاد به این مقام برسد. خانم حبیبی با نهادهای همکار و فعالین جامعه مدنی برای مبارزه با خشونت علیه زنان کار می کند. قبل از رسیدن به این مقام خانم حبیبی به عنوان فعال حقوق زنان فعالیت می کرد و به زنان دیگر افغان کمک میکرد تا به تحصیلات عالی دسترسی حاصل نمایند.

کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی در افغانستان برای زنان امکانات دسترسی به انترنت و کمپیوتر را فراهم می کند.

نبیله و وجیهه در نتیجه ایجاد اصلاحات در کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی افغانستان وارد سیستم خدمات ملکی شدند. کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی در افغانستان برای زنان امکانات دسترسی به انترنت و کمپیوتر را فراهم می کند.  همچنین این اداره زنانی را که خواستار کار در بخش خدمات ملکی افغانستان باشند در قسمت اینکه چگونه از شیوه آنلاین استخدام این کمیسیون استفاده نمایند، رهنمایی می نماید. 

وجیهه قبل از رسیدن به این مقام هیچ گونه ارتباطی با مقامات بلندپایه دولتی و یا هیچ نوع امکانات دیگر که راه او را برای رسیدن به این مقام  هموار کند، نداشت. او در باره نحوه کارکرد کمیسیون مستقل خدمات ملکی می گوید: "شیوه آنلاین ارایه درخواست و اخذ امتحان کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی تنها دلیلی است که من توانستم به این منصب برسم. چیزی که انتظار آن را نداشتم".

سال ۲۰۱۸ برای زنان افغان که مانند وجیهه علاقمند کار در بخش خدمات ملکی هستند یک سال سرنوشت ساز بود.  در این سال فیصدی مجموعی زنانی که در بخش خدمات ملکی در افغانستان کار می کنند به ۲۲ درصد بلند رفت.  پروژه "تغییر" که توسط بانک جهانی حمایت می شود با ارایه برنامه های آموزشی و تهیه منابع مورد نیاز ، نقش عمده ای را در افزایش زنان در بخش خدمات ملکی ایفا کرده است.

به کمک پروژه تغییر ۷۶ تن از زنان  به مناصب مدیریت، ریاست و ریاست عمومی تعیین گردیده اند. هدف پروژه تغییر این است تا شمار زنان در بست های بلند رتبه خدمات ملکی از ۷.۵ درصد در سال ۲۰۱۸ به ۱۰ درصد تا پایان سال ۲۰۲۲ افزایش یابد. 

این پروژه هم چنان برنامه های آموزشی را برای کارمندان پایین رتبه و کارمندان میان رتبه راه اندازی می نماید تا قادر شوند بتوانند پله های ترقی شغلی را طی کنند.  زنانی که در سطوح وسطی مدیریتی کار می کنند می تواند شامل  یک برنامه ۱۴ ماهه آموزش مسلکی گردیده و بعد از تکمیل این برنامه برای کار در مقام  های بلند درخواست کار بدهند.

در سه سال گذشته کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی افغانستان توانسته است نزدیک به ۸۰۰۰۰ کارمند را در بخش خدمات ملکی استخدام کند که از این تعداد ۱۳۴۰۸ تن آنان را زنان تشکیل می دهند.  این مقدار یک افزایش قابل توجهی را در تعداد کارمندان زن بخش خدمات ملکی در افغانستان نشان می دهد.

ثبت بایومتریک تمامی کارمندان خدمات ملکی نشان میدهد که نزدیک به یک سوم از کارمندان نهادهای عمومی را زنان تشکیل می دهند.

در سال ۲۰۲۰ کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی افغانستان ثبت بایومتریک تمامی کارمندان خدمات ملکی را تکمیل نمود. این اقدام کمک نمود تا مشخص گردد که  که نزدیک به یک سوم از کارمندان نهادهای عمومی را زنان تشکیل می دهند. 

علی رغم تمامی این دست آوردها، زنان افغان هنوز برای راه یافتن در بخش خدمات ملکی و رسیدن به مناصب بلند مدیریتی و رهبری با چالش های زیاد ساختاری و اجتماعی روبرو هستند.  یکی از موانع عمده و دشوار فراراه آن ها، دسترسی به تحصیلات عالی است چون داشتن تحصیلات عالی راه را برای شمولیت زنان در بخش خدمات ملکی هموار میسازد.

در حالی که اصلاحات بوجود آمده در بخش خدمات ملکی به شمولیت بیشتر زنان در نهادهای دولتی کمک کرده است، با آن هم، وجیهه تاکید می کند که سطح پایین تحصیلات در میان زنان باعث شده است که آن ها کاندیدان ضعیف تری در مقایسه با مردان باشند. جنگ های مداوم و نا امنی ها طی دهه ها باعث شده است تا فرصت های تعلیمی و تحصیلی برای زنان و دختران در افغانستان محدود باشد. این امر به شدت توانایی زنان و دختران را در امر یادگیری مهارت های لازم برای ورود به بازار کار تضعیف کرده است.

داده ها و معلومات نشان می دهند که نزدیک به ۲۰۰۰۰۰ محصل در حال حاضر در پوهنتون های دولتی افغانستان مصروف تحصیل اند که کمتر از یک سوم آن ها را دختران تشکیل می دهند.  در این میان در ولایت جنوبی ارزگان تا هنوز هیچ زنی از پوهنتون دولتی فارغ نشده است.

تلاش ها برای افزایش حضور زنان در بخش خدمات ملکی باعث شده است که شمولیت بیشتر زنان در بخش تحصیلات عالی نیز در اولویت دولت قرار گیرد. آموزش زنان در بخش هایی مانند تکنالوژی، نظارت و ارزیابی، مدیریت بودجه و مدیریت برنامه ها از اهمیت خاصی برخورداراست.

پروژه های مورد حمایت بانک جهانی و صندوق بازسازی افغانستان توانسته اند به دولت افغانستان کمک کند تا به یکی از دلایل عمده حضور کمرنگ زنان در سکتور خدمات ملکی که همانا عدم دسترسی به تحصیلات عالی می باشد رسیدگی نماید. 

پروژه های بانک جهانی به صدها زن جوان افغان کمک کرده است تا تحصیلات عالی و مهارت های مورد نیاز برای کار را فراگیرند.

به عنوان مثال، پروژه انکشاف تحصیلات عالی و برنامه انکشاف مهارت های افغانستان به صدها زن جوان افغان کمک کرده است تا تحصیلات عالی و مهارت های مورد نیاز برای کار را فراگیرند. 

فرزانه یوسفی یکی از این زنان است. او از سوی دومین برنامه انکشاف مهارت ها در افغانستان مستحق دریافت بورسیه تحصیلی گردید. این بورسیه باعث شد که او مدرک لیسانس خود را به دست آورد. کاری که باعث شد راه را برای استخدام او در وزارت مالیه باز نماید. او در حال حاضر در بخش مدیریت کنترول این وزارت کار می کند. به گفته فرزانه، این بورسیه یک فرصت استثنایی برای او بود چون او به دلیل مکشلات اقتصادی قادر نبود تحصیلات عالی خود را ادامه داده و مدرک لیسانس دریافت نماید. فرزدانه در حال حاضر مصروف گرفتن مدرک ماستری خود با حمایت پروژه فوق الذکر می باشد. برنامه انکشاف مهارت های افغانستان تا کنون  توانسته است به تعداد ۱۳۷۲بورسیه را برای زنان افغان فراهم سازد.

داستان های وجیهه، نبیله و فرزانه که نمونه ای از  عزم و اراده زنان افغان برای رسیدن به سطوح هبری می باشد ما را الهام می دهد تا تلاش های خود را برای ایجاد فرصت های بیشتر برای زنان و رسیدن شان به سطوح عالی تر  در خدمات ملکی افغانستان و بقیه فرصت های کاری دو برابر سازیم. افزایش زنانی مانند این ها در جامعه افغانستان  کلید یک آینده همه شمول، فراگیر و خوشبخت افغانستان محسوب میشود.