حفاظت از حق مالکیت زنان افغان

دو سال قبل زمانی که شوهر نصیبه فوت کرد، بحث بر سر این که خانه شان به چه کسی میراث می رسد جنجالی شد. نصیبه یک آشپز است که مادر سه طفل نیز می باشد. او حالا بیوه یک سرباز افغان است و بعد از وفات شوهر اش از طرف خانواده شوهرش تحت فشار قرار داشت تا از موضوع ادعای ملکیت خود بر خانه شوهرش منصرف شود. نصیبه به عنوان زنی که در یک ساحه دور افتاده در گذر شش ولایت بامیان زندگی می کرد، هیچگونه  سندی برای اثبات مالکیتش بر خانه نداشت و از این که خانه را از تصرف او بیرون کنند می ترسید.

در ولایت بلخ، زن دیگری که او نیز صاحب سه فرزند است، با مشکل مشابه مواجه بود و نگران بود که فرزندانش بی سرپناه شوند. لطیفه که یک خیاط است، از این راه توانسته است خانه کوچکی را برای خود و فرزندانش آباد کند. چهار سال قبل او به سرطان سینه مبتلا شد. بیماری او حالا دوباره عود کرده و وخیم تر شده است. لطیفه از این می ترسد که پس از مرگ او اطفالش که همگی ۱۸ و یا زیر ۱۸ سال سن دارند، به دلیل نداشتن اسناد قانونی و یا حمایت کننده ، ممکن است بی خانمان شوند.

در حالی که قانون در افغانستان به زنان همانند مردان حق مساوی مالکیت و تصاحب خانه و زمین را داده است، ضعف اجرای قانون، نادیده گرفتن حق زنان و موجودیت هنجارهای اجتماعی باعث این شده است که زنان افغان از حق ملکیت خود محروم باشند.  متخصصین تخمین می زنند که تنها کمتر از ۵ درصد اسناد ملکیت در افغانستان به نام زنان است است.

با در نظر داشت اهمیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مالکیت خانه و جایداد، دسترسی مساویانه به ملکیت ها برای توانمندسازی زنان افغان بسیار مهم است.

حمایت از حق ملکیت زنان افغان

محروم شدن زنان از حق مالکیت خانه و جایداد در افغانستان  باعث شده است تا زنان از محیط سیاسی و اقتصادی به حاشیه رانده شده و نقش آن ها به عنوان افراد تصمیم گیرنده در خانه و اجتماع محدود تر شود.  با در نظر داشت اهمیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مالکیت خانه و جایداد، دسترسی مساویانه به ملکیت ها برای توانمندسازی زنان افغان بسیار مهم است.

وزارت شهرسازی و اراضی افغانستان اخیرا اقدامات زیادی را برای ارتقای سیستم مالکیت جایدادها و بهبود دسترسی به خدمات ثبت جایداد ها مخصوصا برای زنان انجام داده است.  این تلاش ها با حمایت های اولیه برنامه «شهر برای همه» موسسه UN Habitat و متعاقبا از طریق پروژه مدیریت سیستم زمین داری افغانستانکه توسط بانک جهانی و صندوق بازسازی افغانستان تمویل می شود، مورد حمایت قرار گرفته است. وزارت شهرسازی و اراضی افغانستان تا حال توانسته است ۳۴۳۷۰ سند مالکیت  را صادر کند که بیشتر از نیم این اسناد به  به نام خانم ها می باشد.

این اقدامات توانسته است به نصیبه، لطیفه و بسیاری دیگر از زنان افغان کمک کند تا اسناد مربوط به حق ماکلیت خود را به دست آورند. همچنین این تلاش ها باعث شده اند تا زنان از مشکلاتی مانند خانه بدوشی، غصب  ملکیت و یا پایمال شدن حقوق شان محافظت شوند. اسناد قانونی همچنین تضمین کننده این موضوع است که این زنان می توانند مالکیت خانه و جایداد خود را برای فرزندان خود انتقال دهند و به این ترتیب آن ها را از آواره گی و بی خانمان شدن محافظت کنند.

در مطابقت با چهارچوب قوانین جدید وزارت شهرسازی و اراضی افغانستان که توسط پروژه مدیریت سیستم زمین داری حمایت میشود؛ شوهران مکلف اند تا نام و شهرت مکمل خانم شان را نیز در اسناد ملکیت نوشته کنند. برنامه توزیع سند مالکیت همچنین توانسته است کمیته کدستر اراضی را به منظور ایجاد هماهنگی بیشتر هماهنگی میانجیگری در منازعات مربوط به زمین ایجاد کند. طبق ضوابط، ۳۰ درصد از اعضای کمیته کدستر اراضی را زنان تشکیل می دهند. یک گروه کاری مربوط به حق مالکیت زنان با نمایندگانی از ۱۵ بخش حکومت به منظور پرداختن به چالش های جنسیتی موجود در این بخش به صورت منظم باهم دیدار می کنند.

پروژه مدیریت سیستم زمین داری افغانستان با حمایت بانک جهانی و صندوق بازسازی افغانستان به منظور حصول اطمینان از اجرا و تنفیذ قوانین مدیریت زمین و تامین حق ملکیت زنان کار می کند.

اخیراٰ پروژه مدیریت سیستم زمین داری افغانستان توانسته است واحدهای کمک کننده اختصاصی را در هشت ولایت به منظور حمایت از زنانی که در صدد گرفتن سند ملکیت می باشند ایجاد نماید.  همچنین این واحدها ثبت ملکیت به نام زنان را تشویق کرده و تسهیلات لازم برای ثبت نام زنان به عنوان شریک جایداد در اسناد ملکیت را فراهم می کنند. کارمندان این بخش ها روزانه با افراد زیادی در این راستا همکاری می کنند. لیلما باشنده شهر جلال آباد یکی از این زنان است. اخیراً شوهرش تصمیم گرفته است که تنها نام خودش را بر روی سند ملکیت جایداد شان درج کند. لیلما که تلاش داشت تا در تنظیم امور مالی خانواده سهم بیشتر داشته باشد و در صورت بروز یک فاجعه غیرقابل پیش بینی بتواند از خانواده اش محافظت کند، با کارمندان زن این واحدها به تماس شد تا بتواند شوهرش را در مورد مزایای مالکیت مشترک آگاه سازد و او را به این کار متقاعد نماید.

پروژه مدیریت سیستم زمین داری افغانستان با حمایت بانک جهانی و صندوق بازسازی افغانستان به منظور حصول اطمینان از اجرا و تنفیذ قوانین مدیریت زمین و تامین حق ملکیت زنان کار می کند.  این برنامه همچنین برای بلند بردن آگاهی در مورد حق مالکیت زنان، افزایش دسترسی زنان به ادارات دولتی برای ثبت شکایات و افزایش تعداد کارمندان زن در نهاد های مربوط به مدیریت اراضی در افغانستان نیز کار می کند.

با حمایت از توانمند سازی زنان و حفاظت از اطفال آسیب پذیر در خانواده هایی که توسط زنان سرپرستی می شوند، افغانستان در حال برداشتن قدم های بزرگی در جهت توانمند سازی تمامی شهروندان این کشور می باشد.