Tôi thường ngạc nhiên là tại sao nguy cơ về an toàn thực phẩm – những nguy cơ tiềm ẩn tại các trang trại hay nhà máy chế biến thực phẩm và các công đoạn khác trong toàn bộ chuỗi sản xuất và cung ứng – lại không phải là chủ đề được quan tâm lắm và người ta chỉ quan tâm đến những vấn đề này khi chúng xuất hiện trong cửa hàng và trên bàn ăn làm cho hàng triệu người bị ngộ độc, thậm chí bị giết.
Các báo lớn trên thế giới đã có các bài về các vụ tương tự – salad đóng gói tại Hoa Kỳ, măng tây tại Đức, sữa và sữa bột dành cho trẻ em tại Trung Quốc – và cho thấy một vấn đề nghiêm trọng tác động tới tất cả chúng ta: từ cá nhân cho tới quốc gia và các doanh nghiệp. Không quốc gia nào có khả năng miễn nhiễm trước vấn đề này do chuỗi giá trị nông nghiệp đã hội nhập hóa trên bình diện toàn cầu và ngày càng gắn kết hơn; những nguy cơ về an toàn thực phẩm trước đây chỉ có tại một khu vực địa lý nhất định thì nay đã có thể dễ dàng tác động tới một số quốc gia và thậm chí một số châu lục.
Cái giá phải trả về tính mạng và kinh tế không hề nhỏ. Riêng tại Hoa Kỳ, mỗi năm có 48 triệu trường hợp mắc bệnh do thực phẩm, làm cho 128.000 người phải nhập viện và làm chết 3.000 người. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên 200 loại bệnh – trong đó có nhiều loại bệnh gây chết người – lan truyền qua thực phẩm. Chỉ riêng bệnh tiêu chảy là loại lan truyền chủ yếu qua thực phẩm và nước uống đã làm chết khoảng 1,5 triệu trẻ em hàng năm.
Cộng đồng quốc tế cần tăng cường năng lực về an toàn thực phẩm tại các nước đang phát triển và các nước thu nhập trung bình để bảo vệ sức khỏe cho nhân dân và thúc đẩy an ninh lương thực trong quá trình phát triển của mình. Đồng thời, theo kịp các tiêu chuẩn quốc tế vừa là thách thức, lại cũng vừa là cơ hội để các nông dân nghèo và các doanh nghiệp trong ngành nông nghiệp cạnh tranh trên thị trường đang phát triển này.
Nhưng đâu là hướng đi tốt nhất trong điều kiện khu vực công và tư tại nhiều nước có trách nhiệm nâng cao an toàn thực phẩm và tăng cường khả năng cung ứng thực phẩm lại đang thiếu nguồn lực và các doanh nghiệp trong toàn bộ chuỗi cung ứng từ nông trại cho đến bàn ăn lại chưa hiểu đúng, không nắm vững và thiếu hẳn động cơ giải quyết các rủi ro về an toàn thực phẩm?
Có một tin vui là Quỹ Đối tác An toàn Thực Phẩm Toàn cầu (Global Food Security Partnership) đang tích cực nâng cao an toàn thực phẩm trong chuỗi sản xuất thực phẩm trong nông nghiệp thông qua xây dựng năng lực. Quỹ Đối tác An toàn Thực Phẩm Toàn cầu thừa kế và tiếp nối Diễn dàn Hợp tác An toàn Thực phẩm ( Food Safety Cooperation Forum), giải quyết đồng thời hai thách thức về thuận lợi hóa thương mại thực phẩm và sản phẩm thực phẩm và tăng cường sức khỏe cho người dân trong khu vực.
Vấn đề an toàn thực phẩm là một vấn đề phức tạp mà không riêng một ngành nào hay tổ chức nào có thể giải quyết được. Đó là lí do vì sao Quỹ Đối tác thực hiện kết nối khu vực công và tư để giải quyết những vấn đề an toàn thực phẩm và những lĩnh vực dễ bị tổn thương trong chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua tăng cường thẩm quyền, năng lực, thủ tục, hệ thống quản lý dựa trên rủi ro và khung pháp quy. Nếu thực hiện được, các tiến bộ đó sẽ giúp giảm nguy cơ liên quan đến thực phẩm, tăng cường sự tham gia của nông dân và nhà sản xuất vào chuỗi giá trị cao hơn và vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Quan hệ đối tác công tư như vậy sẽ kết nối các lãnh đạo cao cấp từ phía chính phủ với khu vực kinh tế tư nhân, và giới nghiên cứu và đây sẽ là xu thế trong tương lai. Chúng ta đang đứng trước cơ hội tốt nhất để có thể đạt được tiến bộ về an toàn thực phẩm, an ninh lương thực và tăng trưởng xanh toàn diện, cả về vấn đề tri thức và nguồn kinh phí, nếu chúng ta có thể tạo được sự hợp lực và tận dụng được lợi thế tương đối.
Nhờ những đóng góp kinh phí nhanh chóng từ Waters Corporation, Mars Incorporated, và Hoa Kỳ chúng tôi đã có thể sẵn sang khởi động. Và các nhà tài trợ và đối tác khác như Hà Lan, Đan Mạch, Canada và các tổ chức như Food Industry Asia và Grocery Manufacturers Association giúp chúng tôi đi tiếp chặng đường phía trước. Chúng tôi đã đào tạo cho 180 đại diện doanh nghiệp, nhà nghiên cứu, và quan chức chính phủ Trung Quốc, Việt Nam, và Malaysia về cách thức sản xuất an toàn hơn thông qua các biện pháp phòng ngừa nguy cơ mất an toàn sinh học, hóa học và vật lý trong sản xuất. Chúng tôi cũng tập huấn về phương thức nuôi trồng thủy sản an toàn cho 45 đại diện từ Indonesia. Các mô-đun tập huấn được dịch sang tiếng Trung Quốc, tiếng Việt, tiếng Thổ Nhĩ Kì và tiếng Nga giúp các học viên dễ tiếp cận hơn.
Nhưng đó mới chỉ là khởi đầu. Chúng tôi cần nhiều nguồn lực và sự tham gia hơn nữa thì mới có thể phát huy hết tiềm năng. Hợp lực cùng nhau, chúng ta có thể tạo ra một tương lai an toàn hơn thông đảm bảo an toàn thực phẩm tốt hơn.
Giờ là lúc ta cần lên tiếng.
Photo credit: Michael Jones / World Bank Group
Join the Conversation